Nýr landsins forni fjandi

Það er óvíst um hvort allir fagni efnahagsbatanum í Japan. Fyrir skuldsetta þjóð norður í Ballarhafi kann hagvöxtur í Japan að þýða að skuldafjallið hækki enn frekar með tilheyrandi aukningu vaxtagreiðslna og þrengingum í efnahagslífinu. Erlendar skuldir eru nefnilega að stórum hluta til bundnar japanska jeninu sem hefur auðvitað styrkst í kjölfar fréttanna. Jenið hefur veikst talsvert gagnvart helstu gjaldmiðlum heims á árinu, einkum pundi, Kanadadal og norsku krónunni, og í raun og veru staðið í stað gagnvart krónu.

 Ef hafísinn var landsins forni fjandi fyrr á öldum þá ógnar fátt okkur meira í dag en styrking japanska jensins.

Hagvöxtur í Japan

Mega við litlum áföllum

Það er fagnaðarefni að loks skuli vera búið að tryggja Íslandsbanka og Nýja-Kaupþingi fararbeina inn í framtíðina. Þar með er vonandi hægt að hefja það endurreisnarstarf sem bíður okkar - heimila og atvinnulífs.

Hins vegar veltir maður vöngum yfir því hvort 12% eiginfjárhlutfall sé nægjanlegt til þess að takast á við vandamál samfélagsins, t.d. gríðarlega skuldsetningu. Gleymum ekki að gömlu bankarnir voru með hærra eiginfjárhlutfall en flest fjármálafyrirtæki í kringum okkur þótt eiginfjárstaðan hafi ekki beinlínis stuðlað að falli þeirra.

Á dögunum sótti stærsti banki Færeyja, Föroya Banki, um aukaframlag úr danska bankasjóðnum til að tryggja sig í gegnum fjármálakreppuna og gefa honum færi á að vaxa þegar tækifæri gefast. Við það fór eiginfjárhlutfall færeyska bankans í 24%. Það hafði verið 21% fyrir umsóknina.

Ríkisbankarnir, sem brátt gætu verið komnir að mestu leyti í hendur kröfuhafa, mega við litlum skakkaföllum á næstu misserum. Það er ljóst.

Endurfjármögnun banka tryggð

Lengi skal vanmeta verðbólguna

Endurskoðun Seðlabankans kemur varla á óvart í ljósi fyrri reynslu. Bankinn hefur vanmetið verðbólguna undanfarin ár og er svo sem ekkert einn um það því greiningardeildir bankanna gerðu það einnig. Hann sá ekki fyrir ríflega 18% ársverðbólgu í fyrra eða nærri 6% verðbólgu árið áður þegar hagkerfið átti að vera að kólna.

Og þetta þýðir væntanlega það að hinn frægu verðbólgumarkmið bankans (2,5% verðbólga) verða enn fjarlægari draumur, en stefnt var að því að þau næðust loks í upphafi næsta árs eftir 66 mánaða baráttu.

Verðbólguspá hækkuð umtalsvert

Álagning hjá N1 hækkaði

Fyrr á þessu ári hrósaði ég N1 fyrir auka upplýsingagjöf félagsins á sama tíma og fjölmörg fyrirtæki, sem eru með skuldabréf skráð í Kauphöll Íslands, fóru þá leið að birta ekki fjárhagsupplýsingar. Nú hefur N1 birt tölur fyrir fyrstu fjóra mánuði ársins sem sýna töluverðan rekstrarbata miðað við árið áður þrátt fyrir að niðurstaðan hafi verið í rauðum litum.

Það vekur mikla athygli mína að framlegð N1, þ.e. munurinn á milli veltu og vöruinnkaupa, eykst um 670 milljónir króna á milli ára, eða um 27,5%, þrátt fyrir að velta dragist lítillega saman. Með öðrum orðum: Álagning N1 hækkaði þónokkuð á mili tímabila. Ekki verður lagt mat á það hvort þetta sé ásættanlegur árangur hjá N1 og þá liggja ekki fyrir upplýsingar hvernig velta skiptist á milli vöruflokka. Mikil hækkun olíuverðs á fyrri hluta ársins 2008 kann að hafa haft áhrif á framlegð og álagningu félagsins en eldsneytissala skapar drjúgan hluta teknanna.

N1, sem er sennilega næststærsta smásölufyrirtæki landsins, velti rúmum 10,6 milljörðum króna samanborið við 10,9 milljarða á fyrsta ársfjórðungi 2008. Verðbólga var nærri 12% á milli ára. Sýnir það glöggt þann raunsamdrátt sem hefur átt sér stað í hagkerfinu á árinu 2009. 

Niðurlæging FME

Afskipti FME af skilanefndarmönnum eru ekkert annað en niðurlæging og ósigur fyrir nýjan forstjóra stofnunarinnar. FME ætlaði nú að sýna hnefana í eitt skiptið en varð sjálft fyrir þungu hnefahöggi þegar valdamiklar skilanefndir ákváðu að ráða hina brottreknu nefndarmenn til sín. Guðni Níels er eini fjórmenninganna sem ekki hefur verið ráðinn inn til starfa fyrir skilanefndina.

Eins og RÚV hefur m.a. greint frá fór allt upp í háaloft hjá kröfuhöfum Landsbankans þegar nefndarmenn voru látnir fara. Þessi ákvörðun setti endurreisn NBI í uppnám. Hún jafnvel kostað kröfuhafa og íslenska ríkið gríðarlega fjármuni. Einhverjir telja enn að reynsla fyrrverandi lykilstarfsmanna í bönkunum geti nýst til þess að endurreisna fjármálakerfið og hámarka virði eigna. FME er hins vegar meira farið að minna á vindhana sem stýrist af múgæsingi og skammtímahagsmunum stjórnmálamanna.

Í stjórn FIH fram að næsta aðalfundi

Verður Ísland fyrst til að hækka vexti?

Greiningardeild NBI skrifaði fjallaði á dögunum um vangaveltur Bloomberg hvort Noregur yrði fyrsta ríkið til að hækka stýrivexti sína. Noregur hefur siglt ótrúlega vel í gegnum kreppuna og telja margir að norska krónan eigi eftir að styrkjast á móti helstu gjaldmiðlum. Svo segir Landsbankinn:

"Noregur, sem er fimmti stærsti olíuútflytjandi í heimi, hefur siglt lygnari sjó en flest önnur lönd í ólgusjó niðursveiflunnar. Því má þakka stöðugum fjárfestingum í olíugeiranum, sem stendur að baki fjórðungi landsframleiðslunnar. Sögulega lágur fjármagnskostnaður og stærsti aðgerðapakki til örvunar efnahagslífs í Noregi í yfir þrjá áratugi hafa hjálpað til við að draga úr áhrifum niðursveiflunnar, en eru nú áhættuþættir í of mikilli hitnun hagkerfisins. Stýrivextir hafa alls verið lækkaðir sjö sinnum frá því í september í fyrra úr 5,75% niður í 1,25%, en þeir hafa aldrei verið jafn lágir þar í landi. Jens Stoltenberg, forsætisráðherra landsins, hefur heitið jafngildi 3% af landsframleiðslu að frádreginni olíuframleiðslu í örvunaraðgerðir á vinnumarkaði, en kosningar eru í Noregi í haust."

En gæti það verið að Ísland yrði fyrsta landið til að hækka stýrivexti? Það er ekki loku fyrir það skotið þegar rennt er yfir Morgunkorn Íslandsbanka. Við erum í algjörum vítahring. Verðbólgan er mánuð eftir mánuð langt fyrir ofan verðbólgumarkmið Seðlabankans og vextir eru að sliga atvinnulífið og almenning. Annar gjaldmiðill? Já, please!

Býst við óbreyttum vöxtum

Tekur Súperman við T-Wolves?

Það verða gleðitíðindi fyrir NBA-áhugamenn ef Kurt Rambis tekur við stjórnun Minnesota Timberwolves eins og sumir fjölmiðlar vestanhafs fullyrða. Rambis var sérkennilegur leikmaður sem var þekktur af yfirvaraskeggi, þykkum gleraugum og ódrepandi keppnishörku. Hann gat (eða reyndi) spilað vörn, sem fleytti honum langt í gullaldarliði Lakers á 9. áratugnum, en sóknarhæfileikarnir voru hins vegar litlir sem engir og þar átti viðurnefnið "Superman" varla við.

Ég man alltaf eftir ógleymanlegu atviki þegar Rambis var keyrður niður af Kevin McHale í NBA-úrslitunum 1984. Þetta hrottalega brot var að sumra mati ástæðan fyrir endurkomu og sigri Boston í einvíginu.

 

 

Það væri kaldhæðnislegt ef Rambis tæki við þjálfarastarfi Timberwolves af McHale sem var látinn taka pokkann sinn í sumar.

Veðjar MP á frekari veikingu krónu?

MP Banki jók hreinar erlendar eignir um rúma 3,3 milljarða króna á fyrri hluta ársins. Þegar rýnt er í árshlutauppgjör bankans, sem kynnt var í síðustu viku, sést að erlendar eignir bankans umfram erlendar skuldir námu 9,1 milljarði króna í lok júní samanborið við hreina stöðu upp á tæpa 5,8 milljarða um síðustu áramót. Þetta er 70% hærri fjárhæð en sem nemur bókfærðu eigin fé bankans um mitt þetta ár. MP Banki er stærsta sjálfstæða fjármálastofnun landsins sem hefur ekki þurft á ríkisaðstoð að halda.

Fram kemur í tilkynningu frá bankanum að " ... eftir fall bankanna þriggja hefur MP Banki ekki átt kost á gjaldeyrisvörnum til leiðréttingar á gjaldmiðlaáhættu sinni." Bankinn greiddi upp öll útlán sín hjá erlendum aðilum að fullu á fyrri hluta ársins og tekur nú ekki við erlendum innlánum.

Margeir Pétursson er læsari á fjármálamarkaðinn en flestir aðrir og muna margir eftir því þegar hann kom fram í sjónvarpsþætti Markaðarins snemma á árinu og skoraði á lántakendur erlendra lána að greiða þau niður. Burtséð frá því hljóta menn að velta vöngum yfir þessari stöðu MP banka sem minnir óneitanlega á stöðutöku viðskiptabankanna gegn krónunni á sínum tíma. Forsvarsmenn MP veðja greinilega á frekari veikingu krónunnar. 

Skattkerfið fitnar

Nýjar innheimtuaðgerðir hins opinbera á fjármagnstekjuskatti er ágætt dæmi um hvernig einfaldir hlutir verða skyndilega flóknir. Hér áður var einn gjalddagi á ári af skatti af vöxtum og arði en nú eru greiðsludagar orðnir ársfjórðungslega eftir að fjármagnstekjuskattur (af tekjum yfir 250 þúsund kr.) var hækkaður um helming frá og með 1. júlí.

Um gjalddaga segir í leiðbeiningum frá ríkisskattstjóra: "Greiðslutímabil skatt skal vera þrír mánuðir. Gjalddagar eru 20. apríl, 20. júlí, 20. október og 20. janúar og er eindagi 15 dögum síðar. Gjalddagi fyrir tímabilið 1. janúar - 30. júní 2009 er 20. júlí sama ár og eindagi 15 dögum síðar."

Þótt breyttar innheimtuaðgerðir bæti lausafjárstöðu hins opinbera er óvíst hvort þær teljist umhverfisvænar eða kalli á minni kostnað fyrir hið opinbera og skilaskylda aðila. Pappírsmagn eykst því allir lögaðilar fá nú fjórar póstsendingar á ári með skilagreinum vegna staðgreiðslu á vöxtum og arði í stað einnar áður. Eflaust fjölgar líka blýantanögurunum hjá hinu opinbera, enda hlýtur þetta að kalla á meira utanumhald. Þá hlýtur að þurfa að uppfæra tölvukerfi með tilheyrandi kostnaði.

Fyrir fyrirtækin, einkum fjármálafyrirtækin, aukast skýrsluskilin enn frekar og hefðu margir talið nóg að halda utan um virðisaukaskattinn annan hvern mánuð og mánaðarleg skil á staðgreiðslu og tryggingagjaldi. Það að breyta innheimtuaðgerðum og hækka skattprósentu og tryggingagjald innan almanaksársins veldur ruglingi, tekur tíma frá stjórnendum fyrirtækja og eykur kostnað á tímum þegar allt er að skreppa saman.  

Yfirtökutilboð í uppnámi?

Ósætti er meðal hluthafa í Alfesca með yfirtökutilboð í félagið. IFS greining telur að virði hvers hlutar í Alfesca sé 8,0 krónur á hlut eða 77,8% hærra en yfirtökutilboð Lur Berri, Ólafs Ólafssonar ofl. upp á 4,5 krónur á hlut hljóðar. Kemur því kannski ekki á óvart að hluthafar sem ráða yfir 11% hlut skuli kalla eftir hluthafafund til þess að ræða tilboðið og mögulega verja hagsmuni sína. Gríðarlegur munur er á annars vegar á mati tilboðsgjafa og Saga Capital og hins vegar verðmati IFS.

Í þessu sambandi er einnig vert að Saga Capital Fjárfestingarbanki var fengið til að leggja hlutlaust mat á tilboðsverðið og komst að þeirri niðurstöðu að 4,5 krónur væri sanngjarnt. Í greinargerð Saga segir: "Fyrirtækjaráðgjöf Saga Capital telur að tilboðsgengið 4,5 kr. á hlut fyrir hluti í Alfesca hf. sé sanngjarnt fyrir hluthafa Alfesca hf., sér í lagi ef litið er á kennitölur sambærilegra fyrirtækja á markaði og núvirt sjóðstreymi. Einnig er tekið er mið af erfiðum aðstæðum á íslenskum fjármálamarkaði og horft er til yfirtökutilboða á Íslandi undanfarin ár."

Mikil viðskipti voru með bréf Alfesca í dag og var hagstæða sölugengi við lokun markaða sex krónur á hlut.

Gildistími yfirtökutilboðs framlengdur