Auðir seðlar til marks um afstöðu

Hundruðir kjósenda skiluðu auðu á kosningadaginn. Það þarf ekki mikið hugmyndaflug til að ímynda sér að fyrir þessum hópi hafi farið kjósendur sem styðja Sjálfstæðisflokkinn að öllu jöfnu. Það að kjósendur Sjálfstæðisflokksins hafi talið það fyrir bestu að velja engan flokk fremur en þann næstbesta er í mínum huga ekkert annað en skýr afstaða um að aðrir kostir hafi verið jafnslæmir og Sjálfstæðisflokkurinn. Og þetta var kannski eina tækifæri þessa hóps til að refsa flokknum fyrir þátt hans í bankahruninu og eftirmála þess.

Ég er því öldungis ósammála sumum sjálfstæðismönnum sem hafa talað með þeim hætti að með því að skila auðu hafi sjálfstæðismenn verið að styðja vinstriöflin. Ef hinn almenni kjósandi Sjálfstæðisflokksins skilar auðu þá er hann auðvitað að senda þau skilaboð að flokkurinn hafi gott af því að taka sér frí til þess vonandi að ná vopnum sínum á ný.

Sjálfstæðismenn sem styðja ESB-aðild þurftu ekki að kjósa Samfylkinguna því fyrr en síðar munu kjósendur fá að kjósa um það mál, hvað sem stefnu einstakra stjórnmálaflokkum líður. Það er óhjákvæmilegt að kjósa um ESB ef menn ætla sér að stíga einhver skref til framtíðar.  

Mikilvægi Smáralindar fyrir Kópavog

Við, sem eigum okkar lifibrauð af Smáralind, hrukkum auðvitað í kút þegar við sáum uppgjör verslanamiðstöðvarinnar sem sýndi 4,3 milljarða króna tap. Niðurstaðan er þó langt í frá því um að kenna að verslun gangi brösuglega í Smáralind eins og margir hafa reynt að halda fram. Þvert á móti hafa nýjar verslanir sprottið upp á síðustu mánuðum eftir að eldri verslanir lögðu upp laupana. Helmingur af tapinu skýrist af því að bókfært virði Smáralindar lækkaði um tvo milljarða króna og þá tók félagið á sig högg vegna gengistryggðra lána.

Ég hef stundum velt því fyrir mér hvort Kópavogsbúar og stjórnendur bæjarfélagsins átti sig á mikilvægi Smáralindar fyrir byggðarlagið. Þetta er óumdeilanlega stærsti vinnustaðurinn í sveitarfélaginu þar sem 800 starfsmenn sækja vinnu sína á degi hverjum og dregur þar að auki til sín fleiri þúsund viðskiptavini í viku hverri. Þegar rýnt er í reikninga Smáralindar kemur svo ótrúleg tala í ljós. Félagið greiddi hvorki meira né minna en 264 milljónir króna í fasteignagjöld á síðasta ári eða tæpan fjórðung af rekstrartekjum. Þótt fasteignaskattar af atvinnuhúsnæði séu mun hærri en af íbúðarhúsnæði ætla ég að setja þetta í samhengi við skatttekjur bæjarins af íbúðarhúsnæði. Segjum svo að eigandi 100 fermetra íbúðar greiði alls 120 þúsund krónur í fasteignagjöld á ári þá greiðir Smáralind álíka mikið í fasteignagjöld og eigendur 2.200 eitt hundrað fermetra íbúða í Kópavogi! 

Þarf að hafa fleiri orð um hversu mikil gullkista Smáralind er fyrir Kópavog?

Birgjum mismunað og hótað

Hvernig er hægt að réttlæta þessa mismunun meðal birgja í gamla Pennanum? Sumir fá helming krafna greiddan, aðrir þurfa að leita í þrotabú en allir eiga það sammerkt að eiga óveðtryggðar kröfur.

Stjórnendur Pennans hóta svo að ef ekki náist samkomulag um lausn í málefnum einstakra birgja er ekkert sjálfgefið að þeir verði áfram í viðskiptum við fyrirtækið. Væntanlega eru þeir birgjar sendir í þrotabúið sem nýja fyrirtækið ætlar ekki að eiga viðskipti framar og þangað verður ekkert að sækja. Í hvaða samningsaðstöðu telja menn að lítil fyrirtæki séu gagnvart Pennanum? Annaðhvort að taka afarkostum Pennans eða að hypja sig á brott.

 

Kröfuhafar Pennans segja farir sínar ekki sléttar

Yfirtaka með blessun FME

Vilhjálmur Bjarnason mun lítið geta aðhafst ef félag Bakkabræðra nær 90% hlutafjár og atkvæða í Existu en það mun gerast selji Nýi Kaupþing og stærstu lífeyrissjóðirnir bréf sín í Existu. Þá skapast innlausnarskylda og verða hlutabréf hans og annarra smárra vafalaust innleyst með góðu eða illu í kjölfarið.

Þetta yfirtökumál er nokkuð óvenjulegt því Bakkabræður óskuðu eftir því að Fjármálaeftirlitið myndi veita þeim undanþágu frá ákvæðum verðbréfaviðskiptalaga um lágmarksverð í yfirtökutilboði. Jafnframt óskuðu þeir eftir að FME léti framkvæma verðmat á Existu, sem var og gert af hálfu PricewaterhouseCoopers. Niðurstaða PWC var 2 aurar á hvern hlut. Það að opinber stofnun skuli vera með annan fótinn í þessu máli er auðvitað sérstakt og þarfnast útskýringar.

Hins vegar er spurning hvort Vilhjálmur ætti ekki, sem formaður Samtaka fjárfesta, að fara að kalla eftir niðurstöðu dómskvaddra matsmanna í innlausnarmáli vegna hlutabréfa í Baugi Group en fimm ár eru liðin frá því að óskað var eftir óháðu mati. Um þetta mál hefur m.a. verið fjallað um á þessari síðu.

Ætlar að krefjast verðmats á Exista

Þrautseigjan sigrar að lokum

Þegar sagnfræðingar fara að skrifa sögu okkar tíma munu þeir eflaust komast að því að upptaka á verðbólgumarkmiðum árið 2001 hefur verið einhver dýrkeyptasta aðgerð Íslandssögunnar fyrir almenning og fyrirtækin. Markmiðið hefur kallað á okurvaxtastig um árabil í því augnamiði að halda krónunni á sjó og enn eru vextir allt of háir þrátt fyrir að hér stefni í skelfilegt ástand.

En nú bendir til þess að Seðlabankinn muni loksins ná markmiði sínu. Fasteignaverð er byrjað að lækka skarpt og mikill þrýstingur er á mönnum að hækka ekki vörur og þjónustu. Þegar stjórnendur bankans fagna settum hlut í ársbyrjun 2010 þá eru liðin fimm og hálft ár frá því að verðbólgan var 2,5%. Ég efast þó stórlega um að upptaka markmiðsins sem hagstjórnartækis á sínum tíma hafi verið í þeim tilgangi að fara í langhlaup.

Verðbólga í 2,5 prósent 2010

Var Actavis of dýru verði keypt?

Heildarvirði Actavis er augljóslega í hærri kantinum eða um 11-faldur rekstrarhagnaður félagsins fyrir afskriftir (EBITDA), ef marka má niðurstöðu síðasta árs. Sérfræðingar telja sérfræðingar að 4,0-4,5 milljarðar evra myndi hljóma betur í eyrum líklegra kaupenda. Til samanburðar eignaðist Novator Actavis á yfir 14 földum EV/EBITDA margfaldara árið 2007 og má því kannski segja að eftir allt saman þá hafi Novator greitt of mikið fyrir Actavis ef horft er til þessara viðmiða.

Samkvæmt Bloomberg er Actavis enn í töluverðum vexti sem kemur skemmtilega á óvart við þessar hörmulegu aðstæður sem nú ríkja í íslensku atvinnulífi. Því er spáð að EBITDA hagnaður ársins verði um 600 milljónir evra (um 100 milljarðar króna) sem yrði um þriðjungsaukning á milli ára.

Ég verð þó að segja að mér finnst íslenska pressan sýna Actavis lítinn áhuga. Eigandinn ætlar sér að selja eitt stærsta fyrirtæki landsins, að öllu leyti eða í bútum. Hvað verður til dæmis um starfsemina á Íslandi ef Actavis kemst í eigu erlendra lyfjarisa?

Sala á Actavis lögð til hliðar

Borgun lætur aðra borga brúsann

Borgun brýst fram á sjónarsviðið þessa dagana með auglýsingar sem lýsir ágætlega því viðhorfi sem gömlu greiðslukortafyrirtækin hafa haft gagnvart seljendum. Þar segir einfaldlega að þeir seljendur sem taki ekki við öllum tegundum krítarkorta séu dónar við kaupendur!

Einhver ástæða er fyrir svona uppslætti og grunar mig sterklega að Borgun eigi í mestu vandræðum með að troða American Express-kortinu inn á þá sem reka verslanir og þjónustu. Ástæðan er einföld: Færslugjöld af AMEX eru svívirðileg eða 3,9% af hverri færslu samkvæmt gjaldskrá Borgunar. Til samanburðar eru færslugjöld af VISA og Mastercard á bilinu 1,0-1,95%. Þessu til viðbótar er hvorki í boði að gera upp AMEX-kort daglega né vikulega eins og hægt er með önnur kort. Og eykur það enn á kostnað smásalans.

Þessi mikli ókostur AMEX-korta hefur auðvitað valdið því að margir seljendur taka ekki við kortinu eða biðja jafnvel neytendur um að framvísa öðrum greiðslukortum ef það er hægt. Neytendur, sem hafa fengið sér slík kort í von um að fá mikil fríðindi og greiða allt að 32.500 krónur í árgjald, ganga oft bónleiðir til búðar og telja sig svikna.

Ég er ekki einn um það að benda á þessa viðskiptahætti American Express. Fyrirtækið hefur allar götur frá því að fyrsta kortið kom á markað árið 1958 reynst smásölum dýrara en VISA og Mastercard. Þetta hefur verið gert undir þeim fagurgala að neytendur vilji AMEX kortið fremur vegna þeirra fríðinda sem þeir safna á kostnað endursöluaðila. 

Lansinn og flokkurinn

Hinn hái styrkur Landsbankans til Sjálfstæðisflokksins á árinu 2006 hlýtur að styrkja kenningasmiði samsæra og baktjaldamakks enn frekar í trúnni um að Landsbankinn hafi notið sérstakrar velvildrar ráðandi afla. Bankinn var nú einu sinni seldur mönnum sem tengdust flokknum og sat framkvæmdastjóri flokksins í bankastjórninni um langt skeið. Þá störfuðu fjölmargir áberandi sjálfstæðismenn í framvarðarsveit Landsbankans.

Í heimi þar sem Landsbankinn og Kaupþing voru de facto ríki í ríkinu, og forsvarsmenn og eigendur hvors banka yrtu varla á hvern annan nema af illri nauðsyn, held ég að þetta nána samband Landsbankans og Sjálfstæðisflokksins hafi vakið tortryggni víða. Var Landsbankanum legið á hálsi að sitja að trúnaðarupplýsingum úr stjórnarráðinu sem aðrir höfðu ekki. Þar má til dæmis nefna þessi skuldabréfaviðskipti bankans eftir að ríkisstjórnin gerði breytingar á Íbúðalánasjóði.

Heiður Sjálfstæðisflokksins ekki metinn til fjár

Furðulegt ástar- og haturssamband

FL Group átti ekki í vandræðum með að dæla 30 milljónum inn í Sjálfstæðisflokkinn í árslok. Allar byssur félagsins voru hlaðnar eftir söluna á Icelandair. Styrkurinn til flokksins nam ekki nema 0,1% af söluhagnaðinum af fjöregginu góða.

Hins vegar er upphæðin hreint ótrúlegt þegar haft er í huga andúð forystu flokksins á FL og helstu hluthöfum þess alla tíð. Þá má ekki gleyma að Inga Jóna Þórðardóttir, eiginkona Geirs, hafði gengið út úr stjórn FL sumarið 2005 við þriðja mann. Það að stjórnarmenn skulu hafa gengið út úr almenningshlutafélagi var einstakur atburður í íslensku viðskiptalífi. Var Hannes með einhvern móral?

Styrkir endurgreiddir

Stjórnleysi og vanhæfi í Byr

Stjórnleysi virðist ríkja í Byr sparisjóði miðað við fréttir að undanförnu og heyrir maður mikla reiði hjá stofnfjáreigendum í garð stjórnenda sparisjóðsins. Sumir stofnfjáreigendur eru skuldsettir vegna stofnfjáraukningar í árslok 2007 og gætu orðið gjaldþrota ef allt fer á versta veg. Í Kastljósþætti í gær kom fram að það voru ekki einungis starfsmenn sem sluppu úr snörunni þegar MP Banki gerði veðkall í stofnfjárbréf þeirra heldur áttu einnig stjórnarmenn hlut að máli. Á sama tíma hafði verið lokað fyrir almenn stofnfjárviðskipti á markaði hjá MP í tvo mánuði. Þessi atburðarrás hlýtur að vekja upp spurningar hvort stjórnendur og stjórnarmenn í Byr séu einfaldlega hæfir til að gegna störfum sínum samkvæmt lögum um fjármálafyrirtæki. Þar segir m.a.:

52. gr. Hæfisskilyrði stjórnar og framkvæmdastjóra.
Stjórnarmenn og framkvæmdastjórar fjármálafyrirtækis skulu vera lögráða. Þeir mega ekki á síðustu fimm árum hafa verið úrskurðaðir gjaldþrota eða í tengslum við atvinnurekstur hlotið dóm fyrir refsiverðan verknað samkvæmt almennum hegningarlögum, [samkeppnislögum],¹⁾ þessum lögum, eða löggjöf um hlutafélög, einkahlutafélög, bókhald, ársreikninga, gjaldþrot eða opinber gjöld eða þeim sérlögum sem gilda um aðila sem lúta opinberu eftirliti með fjármálastarfsemi.
Til viðbótar framangreindum skilyrðum skulu stjórnarmenn og framkvæmdastjóri búa yfir nægilegri þekkingu og starfsreynslu til að geta gegnt stöðu sinni á tilhlýðilegan hátt. Þeir mega ekki hafa sýnt af sér háttsemi sem gefur tilefni til að ætla að þeir misnoti aðstöðu sína eða skaði fyrirtækið [sic].

Stjórnarformaður Byrs til margra ára, Jón Þorsteinn Jónsson, hrökklaðist frá Borgartúninu fyrir fáeinum vikum. Hann virðist hafa komið við sögu í þessum gjörningi á milli Byrs, MP Banka og Exeter í október í fyrra. Sömu sögu er að segja af Birgi Ómari Haraldssyni, núverandi stjórnarmanni í Byr. Þá flutti Sundarinn Jón Kristjánsson, núverandi stjórnarformaður, stofnfjárbréf yfir í eignarhaldsfélag um þetta leyti.

Margt annað einkennilegt virðist hafa átt sér stað innan veggja Byrs, þar á meðal gríðarlegar afskriftir útlána sem tengdust aðilum tengdum stærstu stofnfjáreigendum sparisjóðsins. Virðisrýrnun útlána nam um 24 milljörðum króna á síðasta ári sem var meginskýringin fyrir gríðarlegu tapi á síðasta ári.  Það hefur borist til minna eyrna að sum af þeim lánum, sem hafa verið afskrifuð, hafi aldrei verið lögð fyrir lánanefnd sparisjóðsins. Rannsókn FME hlýtur einnig að beinast að þessum þætti.

Funda um stjórnun Byrs