I. Kolkrabbinn gerir kjarakaup

Í byrjun júlí 2003 var tilkynnt um að Shell Petroleum Ltd. hefði selt ríflega fimmtungshlut í Skeljungi til Sjóvá-Almennra og Burðaráss, fjárfestingararms Eimskipafélagsins. Lauk þar með 75 ára þátttöku Shell í atvinnurekstri hérlendis en félagið var meðal stofnenda Skeljungs. Það vakti óskipta athygli markaðarins að þessi stóri hlutur var seldur með verulegum afslætti en viðskiptagengið nam 12 krónum á hlut á sama tíma og markaðsgengi Skeljungs stóð í 15 krónum á hlut. Sama dag og greint var frá viðskiptunum festi Kaupþing kaup á 8% hlut í Skeljungi á genginu 15-15,7. Venjulega seljast stórir hlutir í eftirsóttum fyrirtækjum á yfirverði, sérstaklega þegar um valdabaráttu er að ræða eins og greina mátti í kringum Skeljung, en í þessu tilfelli fengu kaupendurnir í kringum hálfan milljarð króna í afslátt.

„Spurður um ástæðu sölunnar sagði talsmaður Shell í samtali við Morgunblaðið að hún væri liður í eignastýringu samstæðunnar sem er til sífelldrar skoðunar. Hann sagði jafnframt að salan og eigendaskiptin myndu engin áhrif hafa á stefnu eða starfsmannahald Skeljungs sem áfram seldi vörur frá Shell, hér eftir sem hingað til.“

Á þessum tíma var barist um eignarhald á Skeljungi sem var fornt vígi Kolkrabbans, valdablokkar sem var á síðustu bensíndropunum. Yfirráð yfir Skeljungi tryggðu ekki einvörðungu sterk ítök á olíu- og eldsneytismarkaði heldur lágu einnig þræðir Skeljung víða í gegnum atvinnulífið í gegnum girnilegt hlutabréfasafn sem samanstóð m.a. af bréfum í Eimskipi og Sjóvá. Kaupþing hafði um nokkurt skeið sópað til sín bréfum í Skeljungi og fór með 35% hlut þegar viðskiptin áttu sér stað. Kolkrabbinn hafði brugðist við dónaskap Kaupþings með því að stofna Haukþing sem fór í kapphlaup við Kaupþing um bréf í Skeljungi. Sama dag og Shell seldi í Skeljungi seldi Haukþing allan hlut sinn til sömu kaupenda auk Landsbanka og Íslandsbanka.

Þegar Benedikt Jóhannesson, stjórnarformaður Burðaráss, Skeljungs og Haukþings, var spurður af hverju Shell hefði selt bréf sín með fimmtungsafslætti frá markaðsgengi sagði hann að Shell hefði líklega viljað trygga að áfram yrði sala og dreifing á Shell-vörum á Íslandi. „Þeir eru búnir að vera mjög lengi í samstarfi við þessa aðila,“ sagði Benedikt í samtali við Morgunblaðið. „Hann sagði að verðið í viðskiptum með þau bréf sem Shell átti hafi verið leiðbeinandi fyrir þau viðskipti með bréf Skeljungs sem á eftir fylgdu. „Það má segja að þegar þeir voru búnir að ákveða að selja á genginu 12, þá hafi það verð ráðið sem gengið í öllum viðskiptunum með bréf Skeljungs.““

Kauphöll Íslands tók viðskiptin til skoðunar og taldi að þeir kauphallaraðilar, sem voru aðilar að viðskiptum með bréfin á genginu 12, hefðu átt að standa betur að upplýsingagjöf vegna viðskiptanna. FME tók einnig málið til skoðunar og sendi það áfram til ríkislögreglustjóra vegna hugsanlegra brota á innherjareglum.

Benedikt átti ekki von á að Skeljungur yrði tekin af markaði og neitaði að einhver illindi væru við Kaupþing. Nokkrum vikum síðar mynduðu Kaupþing, Burðarás og Sjóvá félagið Steinhóla utan um hlutabréfaeign sína í Skeljungi og tóku olíufélagið af markaði. Kaupþing eignaðist Steinhóla fyrir rest. Viðskiptin áttu sér stað þann 30. júní en voru ekki tilkynnt fyrr en þann 1. júlí eins og áður sagði. Við mánaðarmótin tóku yfirtökureglur á skráðum fyrirtækjum þeim breytingum að í stað þess að 50% eignarhlutur leiddi til skyldu um að gera öðrum hluthöfum yfirtökutilboð lækkaði hlutfallið niður í 40%. Sjóvá og Burðarás, sem voru skilgreindir sem tengdir aðilar, áttu þannig samanlagt 45% hlut.

Aldrei hefur þó fengist skýring á því af hverju Shell yfirgaf Ísland eftir 75 ára veru með því að gefa gömlum viðskiptafélögum nærri hálfan milljarð króna. Þess má geta að forsvarsmenn Kaupþings munu hafa borið víurnar í hlut Shell Petroleum síðla árs 2002 en gengið bónleiðir til búðar. 

Athugasemdir

[Jakob Þór Haraldsson, 27.10.2009 kl. 13:14]

Í mínum huga er augljóst að þegar GUÐ fjallaði um SIÐFERÐI, þá voru íslenski viðskitpamenn á bak við tré og þessir sömu aðilar skrópuðu einnig í tímann hjá GUÐ þegar hann fjallaði um að GRÆÐGI væri af hinu vonda.....  Svo þegar slegið var upp salsa böllum þá sáust okkar viðskiptamenn ekki, þeir voru nefnilega of uppteknir að dansa í kringum MAMMON og þá sagði GUÐ: "Margur verður af aurum api..!" 

kv. Heilbrigð skynsemi (fun.blog.is)