Hagar: Dýr var mjólkurdropinn allur

Gangi sú sekt eftir sem Samkeppniseftirlitið lagði á Haga vegna misnotkunar á markaðsráðandi stöðu fyrirtækisins verður um mikla blóðtöku að ræða fyrir þessa stærstu verslanakeðju landsins. Sektin nemur reyndar aðeins 1% af veltu fyrirtækisins á fyrri hluta reikningsársins (1. mars-31. ágúst) en er samt sem áður fimmtungur af rekstrarhagnaði fyrir afskriftir (EBITDA) á sama tímabili.

Í annan stað er ljóst að verðstríðið reyndist Högum afar dýrkeypt lexía og hefur grunnreksturinn aldrei skilað sömu tölum og fyrir verðstríðið. Forsvarsmenn félagsins hafa beinlínis viðurkennt það. Þegar fyrirtækið birti ársuppgjör um mitt síðasta ár sagði Finnur Árnason, forstjóri Haga, að afkoma félagsins væri ekki komin í þann farveg sem gæti „talist ásættanleg til lengri tíma litið“, þrátt fyrir að nokkur bati hefði orðið á rekstrinum á milli ára.

Það er forvitnilegt að skoða hvernig rekstur þess hefur verið að þróast eftir að hinu fræga verðstríði lauk fyrir þremur árum sem gekk svo langt út í öfgar að mjólkurpotturinn var gefinn. Meðalálagning, ein helsta kennitalan sem horft er á í verslanarekstri, var ekki nema 26,8% á fyrri hluta ársins 2005 þegar áhrifa verðstríðsins gætti samanborið við 36,8% árið áður. Hlutfall framlegðar (e. gross margin) af vörusölu, önnur kennitala sem horft er mikið á í smásölurekstri, datt niður í 21,2% úr 26,6% á sama tíma. Báðar kennitölurnar tóku hins vegar stökk upp á við á næstu tveimur árum og fór meðalálagning í 34,8% á fyrri hluta reikningsársins 2007-´08 sem var nær því að vera áður en til verðstríðsins kom eins og kemur fram í meðfylgandi töflu. Hafa ber í huga að Hagar juku umsvif sín verulega í sérvöruverslun á árinu 2006 með kaupum á ýmsum tískuvöruverslunum í Kringlu og Smáralind, en sérvara skilar mun hærri framlegð en matvara. Skiptingin er þó ekki tiltekin í reikningum félagsins.

Nokkrar kennitölur úr rekstri Haga *

	2004	2005	2006	2007	2008
Meðalálagning	36,2%	26,8%	34,0%	34,8%	32,9%
Framlegðarhlutfall	26,6%	21,2%	25,4%	25,8%	24,7%
* Fyrir tímabilin 1. mars - 31. ágúst
Meðalálagning: Vörusala/kostnarverð seldra vara
Framlegðarhlutfall: Framlegð/vörusala

Í reikningum Haga, sem birtir voru í október síðastliðnum, fara helstu kennitölur lækkandi og fór álagning niður í 32,9%. Nú skal ósagt látið hvort verðstríð hafi aukist á smásölumarkaði eða fyrirtækið tekið á sig gengisskellinn. Með því að skoða helstu kennitölur úr rekstri Haga er þó óhætt að álykta að matvöruhluti Haga er langt frá því að skila þeim tölum sem sáust fyrir verðstríðið fræga.