Hagar: Dýr var mjólkurdropinn allur

Gangi sú sekt eftir sem Samkeppniseftirlitið lagði á Haga vegna misnotkunar á markaðsráðandi stöðu fyrirtækisins verður um mikla blóðtöku að ræða fyrir þessa stærstu verslanakeðju landsins. Sektin nemur reyndar aðeins 1% af veltu fyrirtækisins á fyrri hluta reikningsársins (1. mars-31. ágúst) en er samt sem áður fimmtungur af rekstrarhagnaði fyrir afskriftir (EBITDA) á sama tímabili.

Í annan stað er ljóst að verðstríðið reyndist Högum afar dýrkeypt lexía og hefur grunnreksturinn aldrei skilað sömu tölum og fyrir verðstríðið. Forsvarsmenn félagsins hafa beinlínis viðurkennt það. Þegar fyrirtækið birti ársuppgjör um mitt síðasta ár sagði Finnur Árnason, forstjóri Haga, að afkoma félagsins væri ekki komin í þann farveg sem gæti „talist ásættanleg til lengri tíma litið“, þrátt fyrir að nokkur bati hefði orðið á rekstrinum á milli ára.

Það er forvitnilegt að skoða hvernig rekstur þess hefur verið að þróast eftir að hinu fræga verðstríði lauk fyrir þremur árum sem gekk svo langt út í öfgar að mjólkurpotturinn var gefinn. Meðalálagning, ein helsta kennitalan sem horft er á í verslanarekstri, var ekki nema 26,8% á fyrri hluta ársins 2005 þegar áhrifa verðstríðsins gætti samanborið við 36,8% árið áður. Hlutfall framlegðar (e. gross margin) af vörusölu, önnur kennitala sem horft er mikið á í smásölurekstri, datt niður í 21,2% úr 26,6% á sama tíma. Báðar kennitölurnar tóku hins vegar stökk upp á við á næstu tveimur árum og fór meðalálagning í 34,8% á fyrri hluta reikningsársins 2007-´08 sem var nær því að vera áður en til verðstríðsins kom eins og kemur fram í meðfylgandi töflu. Hafa ber í huga að Hagar juku umsvif sín verulega í sérvöruverslun á árinu 2006 með kaupum á ýmsum tískuvöruverslunum í Kringlu og Smáralind, en sérvara skilar mun hærri framlegð en matvara. Skiptingin er þó ekki tiltekin í reikningum félagsins.

Nokkrar kennitölur úr rekstri Haga *

	2004	2005	2006	2007	2008
Meðalálagning	36,2%	26,8%	34,0%	34,8%	32,9%
Framlegðarhlutfall	26,6%	21,2%	25,4%	25,8%	24,7%
* Fyrir tímabilin 1. mars - 31. ágúst
Meðalálagning: Vörusala/kostnarverð seldra vara
Framlegðarhlutfall: Framlegð/vörusala

Í reikningum Haga, sem birtir voru í október síðastliðnum, fara helstu kennitölur lækkandi og fór álagning niður í 32,9%. Nú skal ósagt látið hvort verðstríð hafi aukist á smásölumarkaði eða fyrirtækið tekið á sig gengisskellinn. Með því að skoða helstu kennitölur úr rekstri Haga er þó óhætt að álykta að matvöruhluti Haga er langt frá því að skila þeim tölum sem sáust fyrir verðstríðið fræga.

Nóg af skítamálum framundan

Góður vinur minn sagði mér um helgina að sú spilling sem er að birtast okkur Íslendingum í gegnum viðskiptalíf og stjórnmál sé bara byrjunin. Skíturinn eigi eftir að fljóta upp á næstu mánuðum. Ég spurði eins og barn: Getur þetta virkilega versnað? Svo varð mér hugsað til þess að þessi félagi minn byrjaði að pakka saman í vörn í apríl árið 2007 þegar hann sá hver áhrif undirmálslánakrísunnar í Bandaríkjunum yrðu - langt á undan öðrum. Hann seldi eignir og borgaði niður erlendar skuldir og situr í kornhlöðu fyrir kjarnorkuvetur.

Undarlegur lokasprettur hjá Toys´´R´´Us

Mig rak í rogastans í morgun þegar ég sá leikfangarisann Toys´´R´´Us auglýsa í Fréttablaðinu fjórðungsafslátt af öllum vörum til jóla. Þetta er mjög óvenjulegur tími að auglýsa afslátt á vinsælum jólagjöfum nú á mesta sölutíma ársins og hljóta einhverjir að spyrja hvort miklar verðhækkanir fyrirtækisins á árinu hafi tekið sinn toll, t.d. í minnkandi sölu og neikvæðri umræðu. Það er engum blöðum um það að fletta að samkeppni á leikfangamarkaði hefur minnkað á árinu eftir að leikfangakeðjan Just 4 Kids hvarf yfir móðuna miklu og átti TRU eflaust stóran þátt í því hver örlög Just 4 Kids urðu með kraftmikilli innkomu sinni á íslenskan markað í fyrra.

Er kominn botn í Baug?

Árið 2003 var almenningshlutafélagið Baugur Group tekið af markaði af Mundi ehf. sem var m.a. í eigu Baugsfjölskyldunnar og Kaupþings banka. Baugur Group var metinn á 26,2 milljarða króna í viðskiptunum en sumum hluthöfum þótti yfirtökuverðið lágt miðað við stöðu Baugs á þessum tíma. Dómskvaddir menn voru skipaðir til að meta innlausnarverðið sem smærri hluthöfum var gert að sæta. Þegar horft er framhjá arðgreiðslum var yfirtökugengið aðeins 9% hærra en útboðsgengi við skráningu félagsins í Kauphöll árið 1999. Ljóst má vera að verðmæti Baugs margfaldaðist á fáum árum eftir yfirtökuna þótt virði félagsins kunni að vera afar óljóst um þessar mundir og fyrirtækið í dag vart sambærilegt við Baug árið 2003.

Dómsstóll skipaði þá Kristján Jóhannsson lektor og Gunnar Þór Ásgeirsson endurskoðanda sem matsmenn. Fram kom í Viðskiptablaðinu í sumar að stefnt hafði verið að því að skila niðurstöðu haustið 2007 en tafir orðið. Síðast þegar ég vissi var enn beðið eftir matsgerðinni, fimm árum eftir að Baugur Group fór af markaði. Er ekki alveg kominn tími til að fjárfestar og almenningur fái að vita hvort Mundur hafi greitt sanngjarnt verð fyrir bréfin á sínum tíma? Hvað tefur eiginlega?

Ég fjallaði um þetta mál á sínum tíma í Deiglupistli (http://www.deiglan.com/index.php?itemid=3094) og benti á einkennilega þætti yfirtökunnar eins og viðskipti Mundar við Reitanfjölskylduna norsku.